“Ik wil jullie iets persoonlijks vertellen. Ik was in de 20 en heel verliefd en zij, mijn droomvrouw, ook op mij. Ze was mooi – althans dat vond ik – en dat was het enige dat telde. We begrepen elkaar en ook onze ambities. Dit was een vrouw met wie ik mijn leven wilde doorbrengen.”
Mijn verhaal van Tal Ben Shahar
Tal Ben Shahar vertelt met een gelukzalige glimlach op zijn gezicht, rustig met een enigszins monotone stem en weet de hele collegezaal te boeien. Deze man heeft in korte tijd zijn college ‘Positive Psychology’ het meest populaire college gemaakt op Harvard. En ik kijk mee vanuit Nederland.
Het is 2007. Online studeren staat nog in de kinderschoenen, maar deze online studie is al van hoge kwaliteit. De colleges zijn opgenomen in een zaal vol studenten, we krijgen opdrachten en er is interactie met studenten over de hele wereld. Ik was ‘over the moon’ toen ik hem had gevonden. Je moet bedenken dat de Happinez in Nederland toen nog weinig voet aan de grond had. En werkgeluk stond in (bijna) geen enkele organisatie op de agenda. Maar ik was me al een tijdje aan het verdiepen in geluk en was zeer benieuwd naar de wetenschap erachter. Ook om te zien wat ik er – naast persoonlijk – eventueel zakelijk mee zou kunnen.
“We zouden gaan trouwen. Althans, ik ging haar vragen zodra ze terug was van haar trip naar Indonesië. De ring die ik gekocht had brandde in mijn zak op weg naar het vliegveld. Ik zou haar eerst in mijn armen sluiten en dan op mijn knieën gaan. Maar het zou anders lopen… Zoals ik al zei, ik ga jullie nu iets persoonlijks vertellen.”
De gelukzalige glimlach is verdwenen van het gezicht van Tal Ben Shahar. Ik stop met strijken en mijn aandacht gaat volledig naar het scherm.
“
Ik kijk vol verwachting op de aankomstborden om te zien waar ik heen moet. Maar ik zie haar vlucht er gek genoeg niet tussen staan. Een vreemde onrust komt op in mijn lijf en ik kijk onrustig om me heen waar ik meer informatie zou kunnen krijgen. Op dat moment wordt er omgeroepen: ‘Wachtenden op passagiers van de vlucht met nummer GH652 worden verzocht zich te melden bij balie 6.’ Dat is haar vlucht, besef ik. Ik begin gelijk te lopen of was het rennen… Eigenlijk weet ik het niet meer. Ik kan me niet eens meer herinneren hoe ik bij die balie kwam. Ik kan nog wel de woorden van de medewerker van de vliegtuigmaatschappij horen nagalmen in mijn hoofd: ‘Het spijt me zeer, maar vlucht GH652 is neergestort en er zijn geen overlevenden.’ ”
Het is doodstil in de collegezaal. Dit had niemand verwacht. Zeker niet bij een college over ‘happiness’.
Wat leerde ik hieruit?
Dit verhaal, en ik heb het hier vast anders opgeschreven dan hij het toen vertelde, werd een cruciaal onderdeel van wat ik leerde. Iedereen weet dat het leven bestaat uit ups en downs. Dat hoort erbij en het zou trouwens ook echt saai zijn als dat niet zo was. De kern van het verhaal van Tal Ben Shahar zat ‘m in dat geluk niet gaat over de ups en downs. Maar dat je bij het werken aan geluk investeert in een stijgende basislijn: de gemiddelde lijn die je kan trekken tussen de hoogte- en de dieptepunten.
Waarbij werken aan geluk – en dus ook werkgeluk – zich richt op het cultiveren van pieken, van gelukservaringen. Maar ook om het beter dealen met de dalen – met de pijn – zodat deze minder lang duren. En dat je de dalen gebruikt om te groeien en te ontwikkelen, zodat pijn positieve impact krijgt.
Wat zie ik gebeuren?
Inmiddels zijn we wereldwijd goed op weg met het cultiveren van gelukservaringen. Positieve Psychologie en werkgeluk zijn ‘mainstream’ geworden. Maar we blijven, in mijn ogen, achter op het beter dealen met de dalen.
Eigenlijk zijn we als mensheid al eeuwen bezig met het verminderen van pijn. Terwijl pijnvrij een illusie is. Het leven, het werk en leiderschap gaan altijd gepaard met pijn; dat is iets van alle tijden. Denk aan reorganisaties, ontslag en demoties. En ook het voeren van slecht nieuwsgesprekken, het geven van pittige feedback of het doorvoeren van een ongewenst besluit.
Ondanks dat het zonder pijn niet kan, proberen we het wel. En daardoor weten we vaak niet meer hoe te ‘dealen’ met pijn. We vallen liever terug op pijnmijdende strategieën.
Mijn conclusie
Nu durf ik te zeggen dat ik een expert ben in pijn. Vanwege mijn persoonlijke verhaal, maar ook door wat ik de afgelopen jaren op zakelijk vlak heb gezien bij organisaties. En dan ben ik er ook nog eens extra in gedoken om een boek over pijnmanagement te kunnen schrijven. Het is mijn manier om samen te werken in een betere wereld en samen te werken aan een betere wereld.
Ondanks – of misschien wel juist dankzij – de vele dalen die ik heb meegemaakt en gezien, is mijn basislijn stijgend. Want tegenover die dalen staan genoeg hoge pieken. Geluk en pijn zijn dus absoluut elkaars bondgenoten. Of zoals Tal Ben Shahar zegt: “Happiness is the overall experience of pleasure and meaning.” Luister hier naar een podcast met hem.
